نگاهي به استان چهارمحال و بختياري

 

استان چهارمحال وبختياري با مساحت ۱۶،۵۳۲ كيلومتر مربع در جنوب غربي كشور بين ۳۱ درجه و ۹ دقيقه تا ۳۲ درجه و ۴۸ دقيقه عرض شمالي و ۴۹ درجه و ۲۸ دقيقه تا ۵۱ درجه و ۲۵ دقيقه طول شرقي در مركز رشته كوههاي زاگرس قرار دارد.
اين استان از شمال و شرق به استان اصفهان،از غرب به استان خوزستان از جنوب به استان كهگيلويه و بوير احمد و از شمال غرب به استان لرستان محدود است.
مركز اين استان، شهركرد در ارتفاع ۲۰۶۶ متري از سطح دريا قرار دارد كه مرتفعترين شهر در بين مراكز استاني بوده و به همين سبب اين استان به بام ايران شهرت يافته است. اين منطقه داراي ۱ درصد از كل وسعت ايران مي باشد وبا وجود مساحت كم، ۱۰ درصد از منابع آب كشور را در اختيار دارد.
چهارمحال وبختياري تا قبل از سال ۱۳۳۲ در قالب شهرستان شهركرد و بختياري از شهرستانهاي استان اصفهان يكي از استانهاي ۱۰ گانه آن زمان محسوب مي شد. در همين سال با توجه به ويژگيهاي متمايز اقتصادي، سياسي و اجتماعي حاكم بر منطقه از استان اصفهان منتزع و به عنوان فرمانداري مستقل چهارمحال و بختياري در تقسيمات كشور قرار گرفت. در سال ۱۳۳۷ اين فرمانداري به فرمانداري كل و سپس در سال ۱۳۵۲ طبق مصوبه وزيران به استانداري ارتقا يافت.در حال حاضر اين استان با جمعيتي نزديك به ۹۰۰،۰۰۰ نفر،داراي ۹شهرستان به نامهاي اردل، بروجن، فارسان، شهركرد، لردگان، كوهرنگ ،كيار،بن و سامان است. استان چهارمحال و بختياري منطقه اي است كوهستاني كه تقريبا ۷۶% آن را كوهها و تپه ها و ۲۴% ديگر را دشت هاي آبرفتي وفلات ها تشكيل مي دهد. به علت ماهيت كوهستاني مرتفع و قرار گرفتن در مسير بادهاي مرطوب سيستم مديترانه اي و تخليه باد اين سامانه ها، استان داراي بارش نسبتا مناسبي مي باشد. قالبا در مناطق مرتفع بارش به صورت برف بوده و وجود ارتفاعات پوشيده ازبرف يكي از ويژگيهاي اقليمي و جاذبه هاي زمستاني اين استان است. مهمترين رشته كوهاين منطقه زردكوه بختياري است كه سخاوتمندانه رودخانه هاي بزرگ كارون و زاينده رودرا به كشور هديه مي كند. وجود ۲۰ رودخانه دائمي به طول ۹۰۵ كيلومتر و چشمه هاي متعدد با گواراترين آبها بسان گردنبند پيروزه اي، زينت بخش استان بوده و با جرياندر رگهاي آبي كشور، طراوت، آباداني و حيات را در مسير كوچ خود به استان هاي ديگرارمغان مي برد.
در كنار جاذبه هاي متعدد تاريخي و فرهنگي، نظير ابنيه تاريخي،محوطه ها و آثار باستاني فرهنگ عشايري، بزرگان فرهنگ و هنر استان، دامنه هاي زاگرس نيز گنجينه اي از طبيعت فراروي ما گذاشته ، مناظر بديع و زيبا، تا بدانجا كه چهارمحال و بختياري را بهشت طبيعت دوستان و گردشگران ناميده اند.چشمه ها و رودخانه ها، دشت لاله هاي واژگون و مناطق حفاظت شده و شكار ممنوع بسياري نظير قيصري،شيدا،هلن،سبزكوه، تنگ صياد و جنگل هاي بلوط، يا همان طلاي سبز زاگرس، كه تنوع بالغ بر ۹۲۳ گونه گياهي با ارزش ۲۹۴ گونه جانوري و چشم اندازهاي كم نظير را در خود جايداده اند، تنها بخشي كوچك از اين بهشت به شمار مي آيد.

مورفولژی

استان چهار محال و بختیاری با میانگین ارتفاع ۲۱۵۳ متر از نظر توپوگرافی یک سرزمین مرتفع کوهستانی است. بر این اساس حدود ۸۵ درصد از مساحت استان را کوه ها و تپه ها و ۱۵ درصد را دشت ها وتالاب ها در بر می گیرد.

 بلندترین نقطه استان در شمال غربی، زردکوه با ۴۲۲۱ متر و کم ارتفاع ترین نقاط آن در بخش های جنوب غربی، محل خروج کارون با ارتفاع حدود ۸۰۰ متر است.

ناهمواری های استان در نتیجه برخورد صفحه عربستان به ایران مرکزی در اواخر دوره ترشیری به وجود آمده و به صورت قطعی تثبیت شد و سپس در طول دوره کواترنر تحت تأثیر عوامل فرسایش به صورت کنونی درآمده است.

 

در پیدایش و تغییر شکل ناهمواری های استان دو دسته عوامل نقش داشته اند؛ عوامل درونی (گسل، چین خوردگی، روراندگی و …) و عوامل بیرونی (عوامل فرسایش مانند تغییر دما، آب های جاری، یخبندان، پوشش گیاهی و …)

زمین شناسی استان

از نظر زمین شناسی، قدیمی ترین سنگ های استان چهار محال و بختیاری متعلق به دوران پرکامبرین است که مشتمل بر سنگ های دگرگونی و آذرین می باشند.
 جدیدترین رسوب ها نیز مربوط به دوره کواترنر بوده که در رودخانه ها به صورت شن، ریگ و قلوه سنگ در مسیر مسیل ها دیده می شوند.
استان چهار محال و بختیاری در حاشیه غربی صفحه قاره ای ایران و در مجاورت گسل زاگرس واقع است.
 این استان از دو واحد ساختاری زاگرس (بخش عمده ای از استان) و سنندج  سیرجان (بخش کوچکی از شمال شرقی استان) تشکیل شده است.
 زاگرس، در محدوده استان ما متشکل از دو زیر واحد به نام های زاگرس چین خورده (زاگرس خارجی) و زاگرس مرتفع (زاگرس داخلی) است.ادامه مطلب
 

گسل های موجود در استان

11 گسل درسطح استان وجود دارد.
مهمترین گسل های استان عبارتند از ابر گسل زاگرس ، گسل اردل ،گسل بازفت ، گسل گازولک ،گسل دنا ،گسل های شمالی و جنوبی رخ می باشد.
ابر گسل زاگرس به طول یک هزار و 575 کیلومتر از قسمت شمال تنگه هرمز آغاز و تا استان‌هایی همانند اصفهان و خوزستان و ایلام ادامه می‌یابد و در نهایت به کوه های کپه داغ ترکیه ختم می شود.
عملکرد اکثر گسل های مهم استان بصورت معکوس بوده و نتیجه عملکرد آنها تمایز سه زون ساختاری زاگرس مرتفع ، زاگرس چین خورده و زون سنندج سیرجان درمنطقه می باشد.

ساختار بخش معدن

6.1.8.0
گروه دورانV6.1.8.0